Ergoterapi

Ergoterapi destekleyici sağlık hizmetleri olarak adlandırılan tedavilerden biridir. Ergoterapi, sağlık sorunları olan kişilerin yaşamlarını bağımsız olarak yönetmelerini ve sosyal hayata katılmalarını desteklemekle ilgilidir. Bu nedenle ergoterapi, bozulmuş fiziksel fonksiyonları, bağımsızlığı ve genel olarak yaşam kalitesini iyileştirmeyi veya yeniden kazanmayı amaçlar. Yapılan çalışmalar sosyal katılımı ve yaşam kalitesini artırır. Katılım bireyseldir ve her kişi için farklı görünebilir. Ergoterapinin amacı özellikle giyinme, yemek yeme veya ev işleri gibi günlük faaliyetleri desteklemektir. Tedavi, örneğin belirli günlük faaliyetler konusunda eğitim almayı, yardımcı cihazları kullanmayı veya duyusal uyaranlarla çalışmayı içerebilir. Birlikteliği ve iletişimi teşvik etmek de ayrıca ergoterapinin bir parçası olabilir.

Ergoterapi çeşitli sağlık sorunları ve hastalıklar için kullanılabilir. Teşhis ne olursa olsun, insanların günlük yaşamlarında yapmak isteyip de artık yapamadığı faaliyetler tüm ergoterapilerin ortak noktası ve başlangıç noktasıdır.

Ergoterapi örneğin kas, eklem veya sinirlerdeki hastalık veya yaralanmaların kısıtlamalara yol açtığı durumlarda kullanılır. Bu sorunlar, diğer faktörlerin yanı sıra hareketliliği, algıyı veya zihinsel yetenekleri etkileyip günlük faaliyetleri sınırlayabilir. Ergoterapi bu durumlarda günlük yaşamda daha bağımsız olmaya ve kişinin kendi kararlarını vermesine yardımcı olabilir.

Ergoterapi zihinsel hastalıklar için de yararlı olabilir. Anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluklar, depresyon, davranış bozuklukları ve bağımlılıklar yaşam kalitesini kötüleştirebilir ve günlük yaşamı daha da zorlaştırabilir. Ergoterapi örneğin, hastalıklarla ve akut krizlerle daha iyi başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Ergoterapi, yaşlıların günlük yaşamda fiziksel veya zihinsel engellerle daha iyi başa çıkmasına ve hareket becerisini korumasına yardımcı olmak için kullanılabilir. Terapiye genellikle hasta yakınları da dahil edilir.

Ergoterapi ile çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimlerinin yanı sıra operasyonel becerileri de desteklenebilir. Örneğin gelişimsel bozukluk varsa kaba motor becerileri, ince motor becerileri ve sosyal becerilerin gelişimi desteklenebilir. Bu sayede okul ve oyun faaliyetlerinin yapılabilmesi hedeflenir. Çocukluk çağındaki hastalıklar veya yaralanmalar yıllar sonra sağlık açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu tür uzun vadeli etkiler ergoterapi ile önlenebilir.

Yetişkinler için işe dönüş, ergoterapide yaygın bir konudur. Yetişkinler işle ilgili bireysel önlemlerden veya doğrudan iş yerinde iş koçu olarak çalışan ergoterapistlerden yararlanabilir. Bir sonraki aşamadaki tedbirler arasında çalışma ortamının incelenmesi ve iyileştirilmesi yer alır.

Kullanılabilen ergoterapi önlemleri, uygulama alanları kadar çeşitlidir. Hangi önlemlerin kullanılacağı sadece hastanın sağlık bozukluğuna bağlı değildir. Kişinin hangi görevleri ve faaliyetleri sürdürmek, geliştirmek veya (yeniden) öğrenmek istediği de önemlidir. Örneğin bir kişi yeniden bağımsız şekilde giyinebilmek veya su şişelerini açabilmek istiyorsa uygun egzersizler, yardımcı ekipmanlar veya alternatif uygulama yolları kullanılır. Tüm ergoterapilerin başlangıç noktası, insanların günlük yaşamlarında yapmak istedikleri veya yapmaları gereken ancak artık yapamadıkları faaliyetlerdir.

Motor-fonksiyonel tedavinin amacı, örneğin ağrıyı hafifletmek ve günlük yaşamla başa çıkmanız için ihtiyaç duyduğunuz hareketleri mümkün kılmak olabilir. Hareket kabiliyetiniz kısıtlıysa yardımcı ekipmanla çorap giyme, günlük yaşamda yardımcı ekipman kullanarak veya kullanmadan güvenli bir şekilde hareket etme ya da bağımsız olarak yemek hazırlama alıştırmaları yapabilirsiniz.

Sensorimotor-algısal tedavi duyular ve algı ile ilgilidir. Örneğin merdivenleri güvenli bir şekilde çıkma veya el becerinizi geliştirme alıştırmaları yapabilirsiniz. Günlük faatliyetleriniz kısıtlıysa evi bağımsız olarak yönetebilmek veya yeniden çalışma hayatına katılabilmek için bu kısıtlamayı telafi etmeye yönelik alıştırmalar yapabilirsiniz.    

Psikolojik-fonksiyonel tedavi, örneğin mantıklı bir günlük rutin geliştirmek için birlikte çalışmayı ve bu rutini uygulama konusunda destek almayı içerebilir. Bu tedavi biçiminde amaç genellikle sosyal, duygusal ve psikolojik becerilerin korunması veya geliştirilmesidir.

Beyin performansı eğitimi, diğer faktörlerin yanı sıra kavrama becerisini, hafızayı veya dikkati geliştirebilir. Bunun için örneğin bilgisayardaki eğitim programları kullanılabilir. Ayrıca günlük yaşama yönelik stratejiler geliştirilebilir ve dışarıdan yardım alınabilir. Beyin performansı eğitiminin amacı örneğin etkinlik planlama ve sorun çözme becerilerini geliştirmek olabilir. Sonuçta tüm ergoterapi prosedürlerinde olduğu gibi amaç kişinin kendi belirlediği yaşam tarzını mümkün kılmaktır.

Bir doktor veya psikoterapist tarafından reçete edildiği takdirde ergoterapi alabilirsiniz. Bu durumda sağlık sigortası şirketi masrafları karşılayacaktır.

Ergoterapinin başlangıcında terapistle bir ilk görüşme yapılır. Bu görüşmede ve yapılan incelemelerde günlük yaşamda hangi sorunların olduğu tespit edilir. Terapinin tasarımında hastanın ihtiyaçları ve endişeleri çok önemlidir. Bu konular temel alınarak terapistle birlikte bir başlangıç hedefi belirlenir. Bu hedefe ulaşmak için kullanılabilecek önlemlere de birlikte karar verilir.

Terapinin sıklığı ve süresi, bozukluğun ciddiyetine ve reçeteye bağlıdır. Bir terapi seansı genellikle 30 ila 60 dakika sürer. 

Terapinin bir parçası olarak mevcut durum ve elde edilen ilerleme düzenli olarak değerlendirilir, belgelenir ve gerekirse terapi uyarlanır. Dokümantasyon, hangi hedeflere halihazırda ulaşıldığını ve hangi terapiye hâlâ ihtiyaç duyulduğunu anlamanıza yardımcı olur.

Ergoterapi nerede yapılır?

Ergoterapi, sağlık hizmetlerinin tüm alanlarında, en yaygın olarak da yatarak tedavi tesislerinde veya ergoterapi muayenehanelerinde gerçekleştirilebilir. Yatarak tedavi tesisleri arasında hastaneler, gündüz hastaneleri, rehabilitasyon tesisleri veya bakım evleri bulunmaktadır.

Ergoterapi muayeneleri için ev ziyaretleri yapılması mümkündür. Ev ziyaretleri, sağlık nedeniyle muayenehaneye gelemeyen hastaların da tedavi görmesini sağlar. Ergoterapist aynı zamanda ev ve günlük ortam hakkında da izlenim edinebilir. Böylece günlük yaşamı kolaylaştırmak için hedefe yönelik ayarlamalar daha kolay planlanabilir. Ayrıca hastanın kendi evi ve günlük ortamı günlük faaliyetlerin uygulanması için muayenehaneye kıyasla daha gerçekçi bir alan sunar.

Ergoterapi yatılı hasta alanındaki ilgili hizmet yelpazesinin bir parçasıdır. Hasta için ek bir masraf çıkmaz.
Ayakta tedavi uygulanıyorsa yasal sağlık sigortasının (GKV) masrafları karşılaması için ergoterapi reçetesi gereklidir. Federal Ortak Komitenin (G-BA) destekleyici sağlık hizmetleri kılavuzu tam olarak hangi maliyetlerin karşılandığını belirler. 

Ancak yasal sağlık sigortası olanların katkı payı ödemesi gerekmektedir. Ergoterapide maliyetlerin yüzde 10'unun katkı payı olarak ödenmesi gerekmektedir. Buna reçete başına 10 euro eklenir. 18 yaş altı çocuk ve gençlerin ergoterapi için herhangi bir katkı payı ödemesine gerek yoktur.

Yasal kaza sigortası kapsamındaki ergoterapi reçeteleri için katkı payı ödenmesine gerek yoktur.

Özel sigortası olanlar için farklı düzenlemeler geçerlidir. Ergoterapi masraflarının özel sigorta tarafından karşılanıp karşılanmayacağı ve ne ölçüde karşılanacağı, yaptırılan sigorta planına bağlıdır. 

Ergoterapi reçetesinin tam şartları hakkında daha fazla bilgiyi Destekleyici sağlık hizmetleri makalemizde bulabilirsiniz.

Uygun bir ergoterapist bulmak kişinin kendi sorumluluğundadır. Bölgenizde arama yapma konusunda örneğin taburcu olduğunuzda hastane veya aile hekimliği size yardımcı olabilir.

"Alman Ergoterapi Derneği" (DVE) üyelerinin ergoterapi muayenehanelerine genel bir bakışı DVE web sitesinde bulabilirsiniz.

Ulusal Yasal Sağlık Sigortaları Birliğinin destekleyici sağlık hizmeti sağlayıcılarının listesi de ergoterapi muayenehanelerine genel bir bakış sunmaktadır.