Romatoid artrit

Esas olarak birçok farklı romatizmal hastalık vardır. Ancak genellikle "romatizma" denilince romatoid artrit kastedilmektedir. Bu hastalıkta, genellikle birkaç eklem kalıcı olarak iltihaplanır. Sonuç: Bunlar yavaş yavaş deforme olabilir ve sertleşebilir. Kas gücü de zamanla azalır.

Hastalık ilerledikçe, kan damarları veya belirli organlar gibi vücudun diğer kısımlarına zarar verebilir. Şiddetli romatizması olan insanlar ağrı çekerler ve kendilerini bitkin hissederler. Kişisel hijyen, bıçak ve çatalla yemek yeme veya düğme kapatma gibi basit aktiviteler bile etkilenenler için zor olabilir.

Hastalığın ilk belirtileri genellikle tek tek eklemlerde ağrı ve eklem sertliğine yol açan şişliklerdir. Esas olarak parmakların orta eklemlerinde ve metakarpofalangeal eklemlerde görülürler. Zamanla, halsizlik gibi romatizma için tipik olan başka semptomlar eklenebilir.

Romatizmanın tipik semptomları şunlardır:

• Sıcak, şiş eklemler: Genellikle sağ ve sol elin parmak eklemleri gibi vücudun her iki tarafındaki aynı eklemler şişer.
• Ağrılı eklemler
• Sert eklemler: özellikle uzun molalardan sonra, özellikle sabah kalktıktan sonra. Genellikle ancak bir saat sonra veya uzun bir faaliyet süresinden sonra tekrar hareketli hale gelir.
• Güç kaybı: Eklemler ağrılı ve sert olduğunda, genellikle daha az hareket ettirilir. Bu da zamanla kasları da zayıflatır.
• Bitkinlik: İltihaplı hastalık tüm vücudu etkilediğinden, romatizma genellikle yorgunluğa, genel bir halsizlik hissine ve bazen de derin bir bitkinliğe ("yorgunluk") neden olur.
• Romatoid nodüller: Hastalık ilerledikçe cilt altında küçük, sert nodüller oluşabilir. Çoğunlukla basınca veya dokunmaya karşı duyarsızdırlar.

Bu semptomlar herkes için aynı değildir: farklı eklemler etkilenebilir. En çok soruna neden olan şikayetler de değişkenlik gösterebilir.

Romatoid artrit, vücudun kendi savunma sisteminin eklemlerin iç zarına saldırdığı otoimmün bir hastalıktır. Bu otoimmün reaksiyonun neden meydana geldiği tam olarak bilinmemektedir.

Bir kişide romatoid artrit gelişip gelişmemesi diğer faktörlerin yanı sıra ailesel yatkınlığa bağlıdır. Otoimmün reaksiyonların belirli virüsler veya bakterilerle enfeksiyon tarafından tetiklenebileceğine dair teoriler de vardır. 

Sigara içmenin romatoid artrite yol açabileceği ve seyrini olumsuz yönde etkileyebileceği bilinmektedir. 

Almanya'da, tüm yetişkinlerin yaklaşık yüzde birinde romatoid artrit vardır. Hastalık genellikle 50 yaşından sonra gelişir. Hastalığın daha erken görülmesi nadirdir ancak bazen ergenlik çağında bile gelişebilir. Hastalık kadınları erkeklerden iki ila üç kat daha sık ve ortalama olarak yaklaşık 10 yıl daha erken etkilemektedir. 

Romatoid artrit genellikle parmakların, bileklerin veya ayak parmaklarının eklemlerinde ve bazen dirseklerde, ayak bileklerinde veya dizlerde semptomlarla başlar. Gövdeye yakın eklemler, örneğin omuzlar veya köprücük kemiği de iltihaplanabilir.

Daha sonraki seyir farklı olabilir. Romatoid artritli insanlarla yapılan bir çalışmada, hastalıkları başladıktan on yıl sonra şunlar bildirilmiştir:

• Neredeyse yüzde 50'si hafif sınırlamalar
• En az yüzde 40'ı orta derecede şiddetli sınırlamalar
• Yaklaşık yüzde 10'u günlük yaşamdaki önemli sınırlamalar

Örneğin kalkma, giyinme veya yemek hazırlama güçlükleri ve hatta ambalajları, şişeleri veya bardakları açma hakkında sorular sorulmuştur.

Bazı hastalarda romatizmal şikayetler giderek artar, ancak uzun süre değişmeden de kalabilirler. Diğerleri alevlenmeler yaşar: Bu, iltihaplanma ve ağrının aniden kötüleştiği, ancak bu aşamadan sonra tekrar azaldığı anlamına gelir.

Daha sonraki aşamalarda hastalık, eklemlere ek olarak vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir. Vücuttaki iltihaplanma kan damarlarına da saldırabilir. Bu, kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarına yol açabilir. Ancak bu risk büyük ölçüde yüksek tansiyon, diyabet, sigara ve yüksek kolesterol seviyeleri gibi diğer faktörlere bağlıdır.

Hekim önce birçok soru sorar ve hastayı kapsamlı bir fizik muayeneden geçirir. Hangi eklemlerin şiştiğine özellikle dikkat eder. El ve ayak parmaklarındaki belirli eklemler etkilenmişse, bu romatoid artriti gösterir. Aynı şey, omuzlar veya dizler gibi büyük eklemler ağrıyorsa veya şişmişse de geçerlidir. Teşhis için semptomların ne kadar süredir var olduğunu ve kaç eklemin iltihaplı olduğunu bilmek de önemlidir.

Bir kan örneğinin analizi ayrıca belirli antikorları belirleyebilir ve enflamatuar reaksiyonları tespit edebilir. Ancak kan değerleri başka nedenlerle de değişebildiğinden sınırlı bir ölçüde anlamlıdır.

Romatoid artritin iyileştirilmesi günümüzde henüz mümkün değildir. Ancak ilaçla ve fizyoterapi gibi ilaç dışı yöntemlerle tedavi edilebilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Çeşitli yardımcı araçlar da günlük hayatı kolaylaştırabilir.

İlaçlar iltihabı azaltabilir ve hastalığın ilerlemesini geciktirebilir. Ayrıca ağrı ve şişlik gibi semptomların hafifletilmesine, eklem fonksiyonunun iyileştirilmesine veya en azından mümkün olduğu kadar uzun süre çalışmasının sağlanmasına yardımcı olabilirler.

Fizyoterapi ve spor yoluyla hareketlilik, güç ve eklem işlevi mümkün olan en iyi şekilde geliştirilebilir veya korunabilir. Romatizma hastaları için uygun sporlar arasında bisiklet, yürüyüş, dans, jimnastik, kuvvetlendirme egzersizleri, yüzme ve su jimnastiği sayılabilir.

İlaç tedavisi semptomları hafifletmezse ve hastalık ilerlemeye devam ederse sinovyal membran (sinovyum) bazen cerrahi olarak çıkarılır. Romatoid artritin bir sonucu olarak ortaya çıkan ciddi eklem hasarı vakalarında ameliyat ağrıları ve şikayetleri giderebilir. Daha sonra örneğin bir eklem protezi takılabilir veya eklem sabitlenebilir (artrodez).

Tedavi, iltihaplanma ve semptomların ne kadar şiddetli olduğuna, hastalığın ne kadar ilerlediğine ve hekimin hastalığın seyrini tahmin etmesine bağlıdır. Ayrıca, önceki önlemlerin ne kadar yardımcı olduğunu da hesaba katar. Günlük yaşamda acı ve kısıtlamalarla daha iyi başa çıkmak için psikolojik hizmetler de kullanılabilir.

Örneğin, romatoid artritte egzersizin önemi hakkında daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Uzun süre kontrol altına alınamayan ve etkilenen kişiyi uzun süre çalışamaz hale getiren romatoid artrit de rehabilitasyon nedeni olabilir. Bu tedavinin amacı hastanın günlük yaşamda hastalıkla daha iyi başa çıkmasına, kamusal yaşama yeniden katılmasına ve çalışma yeteneğini sürdürmesine veya yeniden kazanmasına yardımcı olmaktır. Ancak rehabilitasyon emekliler için de bir seçenektir. Amaç, mümkün olduğunca bağımsız bir yaşam sağlamak ve bakıma muhtaçlığı önlemektir.

Rehabilitasyon genellikle üç hafta sürer. Tıp (romatoloji), fizyoterapi ve mesleki terapi, sosyal hizmet ve psikoloji gibi çeşitli uzmanlar birlikte çalışır. Yatarak rehabilitasyon durumunda, bu süre zarfında klinikte yaşarsınız. Ayakta rehabilitasyon hizmeti alan herkes evinde yaşar ve gün içinde kliniğe gelir.

Rehabilitasyonun amacına ve nasıl sigortalı olduğunuza bağlı olarak, masraflar yasal emeklilik, sağlık veya kaza sigortası tarafından karşılanır. Her durumda, önce bir hekimin rehabilitasyonun gerekli olduğunu belirlemesi ve rehabilitasyon başvurusunun sigorta kuruluşu tarafından onaylanması gerekir.

Hastalığa genellikle ağrı, yorgunluk ve fiziksel kısıtlılıkların yanı sıra ilaçların yan etkileri de eşlik eder. Bütün bunlar günlük yaşama önemli ölçüde zarar verebilir. Romatizma hastalarının çoğu için normal aktiviteler daha uzun sürer ve diğerlerinden daha sık ve daha uzun dinlenmeleri gerekir. İlaçları doğru bir şekilde almak için gereken çabanın yanı sıra, sık doktora gitmek veya yardımcı araçların temini de çok zaman alır. Yorgunlukları nedeniyle, bazı hastaların uykuya daha fazla ihtiyacı vardır. Konsantre olmakta güçlük çekerler ve harekete geçmekte zorlanırlar.

Romatoid artrit ayrıca duygusal olarak stresli olabilir: gelecek korkusunu, kederi ve aynı zamanda hastalıkla ilgili öfkeyi tetikleyebilir. Bunu bazen başkalarının anlaması zordur.

Bununla birlikte, birçok insan hastalıkla, semptomları geri planda kalacak şekilde başa çıkmayı başarır ve tüm kısıtlamalara rağmen tam bir hayatları vardır.