Bakım Ek bakım: Bakımı üstlenen yakınlar için kısa mola

Ek bakım, bakımı üstlenen yakınlara ve diğer bakıcılara düzenli şekilde veya yılda birkaç hafta izin alma ya da kendi sağlıklarıyla ilgilenme fırsatı sunar ve aynı zamanda bakıma muhtaç kişiye başka bir kimse tarafından bakım sağlanmasını garantiler. 

1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren bakım sigortası şirketlerinin hizmetleri, esnek şekilde ek bakım ve kısa süreli bakım için kullanılabilen yıllık bir bütçede birleştirilmiştir. Bu sayede, bakıma muhtaç kişilere ek bakımı diledikleri gibi seçme olanağı verilir. Nerede ve kim tarafından bakılmak ve gözetilmek istediklerini seçebilirler.

Ek bakım, bakıma muhtaç kişinin tanıdık çevresinde, örneğin kendi evinde veya ikame bakımı sağlayacak kişinin evinde gerçekleştirilebilir. Ancak engelliler için konutlar, yatılı okullar ve huzurevleri gibi başka yerler de mevcuttur. Bakım uzmanlarından, akrabalardan veya diğer insanlardan, örneğin komşulardan, gönüllülerden ve köy yardımcıları gibi yardım hizmetlerinden destek alınabilir.

Başkalarına bakmak çok yoğun ve zorlu bir görevdir. Buna ek olarak birçok bakıcı bakım sağlamanın yanı sıra çalışmaya da devam etmektedir, bakmakla yükümlü oldukları kendi aileleri vardır ya da genellikle kendileri de yaşlıdır ve sağlık durumları iyi değildir. Düzenli izin ve dinlenme hakkı, onları rahatlatmayı ve evde bakımı güvence altına almayı, böylece uzun vadede tamamen yatılı bir tesise taşınmayı önlemeyi amaçlar. Bakıcıların kısa molalar verebilmesi için günde birkaç saatlik ek bakım da mümkündür.

Bakıma muhtaç kişi ek bakım alma hakkına sahiptir: Bütçe yıllık bütçe olarak sunulur ve bir bakıcı bakım sağlayamadığında bakıma muhtaç kişi tarafından esnek şekilde kullanılabilir.

"Ek bakım"ın yanı sıra "ikame bakım" terimi de sıklıkla kullanılır. Her iki terim de aynı bakım hizmetini ifade eder.

Özel bakım sigortası olan kişiler için yasal bakım sigortasındaki haklar ve koşullar geçerlidir.

Ek bakım için iki farklı hak bulunur. Belirleyici faktör, bakıma muhtaç kişiye bakıcı adına kimin baktığı ve ilgilendiğidir:

• Yabancılar veya akrabalık bağı olmayan kişiler (üçüncü taraf bakım hizmeti)
• Yakın akrabalar ve aynı haneden kişiler (akraba bakımı)

Üçüncü taraf bakım hakkı ne kadardır?

Üçüncü taraf bakımı, bakıma muhtaç kişiyle yakın aile ilişkisi olmayan ayakta bakım hizmetleri, diğer bakım uzmanları ve gönüllü bakıcılar tarafından sağlanan bakımı kapsar.

Bu hizmeti ödemek için 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ek bakım ve kısa süreli bakım için takvim yılı başına en fazla 3.539 avro tutarında toplu yıllık ödenek sunulmaktadır. 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren farklı dönemlere ayrılmış şekilde en fazla 8 haftalık ek bakım hizmetinden yararlanılabilir. 30 Haziran 2025 tarihine kadar takvim yılı başına en fazla 6 haftalık imkan sunuluyordu. Kısa süreli bakım hizmetlerinin yalnızca bir bölümünün ek bakım hizmeti olarak kullanılmasını sağlayan önceki düzenleme artık yürürlükte değildir.

Bu şu anlama gelir: Miktarı her iki hizmet türü için esnek olarak çok daha kısa süre için ve parçalar halinde kullanmak mümkündür ancak toplam süre 8 haftayı geçmemelidir. Ayrıca günlük azami miktar da belirlenmemiştir.

Ek bakım ve kısa süreli bakım için toplu yıllık ödenek profesyonel bakım yardımı için yeterli değilse yerel sosyal yardım dairesine "bakım yardımı" için başvurmak mümkün olabilir.

Akraba bakımı hakkı ne kadardır?

Akraba bakımı, bakıma muhtaç kişi ile ikinci dereceye kadar akraba olan veya evlilik yoluyla akraba olan veya bakıma muhtaç kişi ile aynı evde birlikte yaşayan kişiler tarafından sağlanan bakım ve desteği içerir.

Bu kişiler için daha küçük bir bütçe söz konusudur. Bu bütçe 8 haftalık bakım parası bütçesine dayalıdır. Bu nedenle yakınların bakımı için ek bakım tutarı, bakım parasında olduğu gibi bakıma muhtaç kişinin bakım derecesine bağlıdır.

30 Haziran 2025 tarihine kadar takvim yılı başına aşağıdaki tutarlar sunulabilir (bakım parasının 1,5 katı):

• Bakım derecesi 2: 520,50 avro
• Bakım derecesi 3: 898,50 avro
• Bakım derecesi 4: 1.200 avro
• Bakım derecesi 5: 1.485 avro

1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren takvim yılı başına aşağıdaki tutarlar sunulabilir (bakım parasının 2 katı):

• Bakım derecesi 2: 694 avro
• Bakım derecesi 3: 1.198 avro
• Bakım derecesi 4: 1.600 avro
• Bakım derecesi 5: 1.980 avro

Akrabalar tarafından yapılan ek bakım durumunda, bakım sigortası ek olarak gerekli masrafları (ek masraflar) karşılar. Kazanç kaybı ve seyahat masrafları bunlara örnek olarak verilebilir. Geri ödeme için belgeler ibraz edilmelidir.

Bununla birlikte, bakım sigortası 30 Haziran 2025 tarihine kadar yakınların sunduğu ek bakım ve kısmi kısa süreli bakım için toplam ödenekten yıl başına en fazla 2.528 avro geri öder. 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ek bakım ve ek masraflar için yıllık bütçeden 3.539 avroya kadar geri ödeme yapılabilmektedir. 

Aşağıdaki kişiler akraba bakımı kapsamındadır:

• Eşler ve hayat arkadaşları
• Rızaya dayalı bir birliktelik içinde yaşayan çiftler
• Ebeveynler, üvey ebeveynler, kayınvalide ve kayınpeder
• Büyükanne ve büyükbabalar, üvey büyükanne ve büyükbabalar, eşin veya partnerin büyükanne ve büyükbabaları
• Çocuklar, üvey çocuklar, çocukların eşleri veya partnerleri (damatlar, gelinler)
• Torunlar, torunların eşleri veya partnerleri
• Kardeşler, kayınbiraderler veya baldızlar

Bilgi ve şeffaflık düzenlemesi

Bakıma muhtaç kişilerin ve yakınlarının şimdiye kadar kullandıkları hizmetler hakkında bilgi edinebilmesi için 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren şu düzenleme geçerlidir: Ek bakım hizmeti bir bakım tesisinde sunuluyorsa ardından söz konusu tesis, yıllık ödenek ile ödenen masrafların bir özetini bakıma muhtaç kişiye derhal vermelidir.

Ayrıca, bakıma muhtaç kişi bakım sigortası şirketinden bilgi talep etme hakkına hala sahiptir. 

Bakıma muhtaç kişi bakım sigortası şirketinden aşağıdakileri talep edebilir:

• Son 18 ay içinde kullanılan hizmetlerin ve maliyetlerinin özetinin paylaşılması (bu özet talep edildiği ve iptal edilmediği sürece 6 takvim ayında bir düzenli olarak paylaşılır)
• Hizmet sağlayıcının bakım sigortası şirketine fatura ettiği her bir hizmetin özeti (bu bilgiler bakıma muhtaç kişinin anlayacağı şekilde sunulmalıdır)
• Hizmet sağlayıcının bakım sigortası şirketine gönderdiği faturaların bir kopyası

Ek bakım için asgari bir süre yoktur. Bu nedenle, bu bakım hizmetine günde birkaç saat için de başvurabilir ve ücret talep edebilirsiniz.

Bu bakım, örneğin bakıcının en fazla bir gün süreyle bakıma gelemediği, ancak bakıma muhtaç çocuklar veya demans hastası gibi bakıma muhtaç kişinin sürekli bakıma ihtiyaç duyduğu durumlarda yararlı olabilir.

Saatlik ek bakım için mevcut bütçeden ödeme yaparsınız, ancak zaman sınırı yoktur. Bu, takvim yılı başına 56 günden fazla saatlik ek bakımın mümkün olduğu anlamına gelir.

Bunun için koşul, bakıcının o gün 8 saatten daha az bir süre bakıcılık yapamamasıdır. Öte yandan, ikame bakım sağlayacak kişinin ne kadar süreyle vekalet ettiği önemli değildir. Örnek: Bir bakıcının iş seyahati nedeniyle 8 saatten fazla bakım sağlayamaması durumunda, ek bakım sadece 5 saat kullanılmış olsa bile saatlik ek bakım olarak kabul edilmez. Bu nedenle devamsızlık 8 haftalık zaman bütçesine dahil edilir.

Bakım derecesi 2 veya daha yüksek olan bakıma muhtaç kişiler ek bakım hakkına sahiptir.

Buna ek olarak aşağıdaki koşullar da karşılanmalıdır:

• Olağan bakım evde sağlanır ve en az bir akraba veya gönüllü bir bakıcı tarafından üstlenilir veya tamamlanır. Bu kişiler örneğin akrabalar, arkadaşlar veya komşular olabilir.
• Bakıcı hastalık, dinlenme amaçlı tatil veya benzer önemli bir nedenden dolayı geçici olarak gelemeyecektir.

Birden fazla bakıcıdan sadece birinin gelememesi ya da bakıcının bakıma muhtaç kişiye bir bakım hizmetine ek olarak ya da bir gündüz bakım merkezindeki bakıma ek olarak, örneğin akşamları, geceleri ya da hafta sonları bakması durumunda da şartlar yerine getirilmiş olur.

Bakıma muhtaç kişinin sadece bir bakım hizmeti tarafından bakılması durumunda ise ek bakım mümkün değildir.

Bakım derecesi 1 olan kişiler ek bakım alma hakkına sahip midir?

Bakım derecesi 1 olan kişilerin ek bakım alma hakkı yoktur. Bununla birlikte, bu kişiler profesyonel bakım yardımını veya destek hizmetini ödemek için destek ödeneğini kullanabilir.

Ek bakımın nedenleri nelerdir?

Bu nedenler arasında hastalık, dinlenme amaçlı tatil ve diğer "önemli nedenler" yer alır. Ek bakım aynı zamanda bakımı üstlenen yakınlara ve gönüllü bakıcılara dinlenme izni vermek anlamına geldiğinden, bu önemli nedenler arasında arkadaş ziyareti veya sinemaya gitmek gibi boş zaman etkinlikleri de yer alır.

Şüphe durumunda, bakım sigortası veya özel bakım sigortası ile önceden iletişime geçilmesi ve şartların yerine getirilip getirilmediğinin ve hangi masrafların karşılanacağının sorulması tavsiye edilir.

Bakım danışma merkezleri ayrıca ek bakımın koşulları ve hangi hizmetlerin ve yardımların mümkün olduğu hakkında bilgi verir.

Ek bakım için, bakıma muhtaç kişinin bakım fonuna veya özel bakım sigortasına başvurulmalıdır. Bu geriye dönük olarak da mümkündür. 

Başvuruda bakıcının neden gelemediğini belirtmeniz gerekir. 

Ek bakım için toplu bir ödeme yapılmaz. Bakım sigortası, yapılan masrafları mümkün olan en yüksek miktara kadar gecikmeli olarak size geri öder. Bunun için tüm harcamaları makbuzlarla kanıtlamanız ve bunları bakım sigortasına ibraz etmeniz gerekir. 

Akraba bakımı durumunda, ikame bakım sağlayan kişi ve bakıma muhtaç kişi, görev için ne kadar ödeme yapılacağını ortaklaşa belirler. Bakım sigortaları genellikle bu masrafların kanıtlanmasını kolaylaştırmak için hesap formları sunar.

Bir bakıcının günlerce ya da haftalarca çalışamaması durumunda bakım parasında kesinti yapılır: Bu süre zarfında bakım parasının yarısı ödenir. Sadece ilk ve son gün için bakım parası yüzde 100 olarak ödenir.

Bakıcı saatlik olarak ve günde 8 saatten daha az gelemediğinde bakım parasından kesinti yapılmaz.

Bakıma muhtaç kişiye ayrıca bakım sağlayan akrabalar bakım sağlayamadığında, ayni bakım yardımları ve gündüz bakımı bütçeleri de aynı kalır.